• Świadczenia opiekuńcze:
• zasiłek pielęgnacyjny,
• świadczenie pielęgnacyjne,
• specjalny zasiłek opiekuńczy.
• zasiłek dla opiekuna jako świadczenie będące realizacją wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 5 grudnia 2013 r., sygn. akt TK akt K 27/13.

Gdzie można pobrać i złożyć wniosek?

Świadczenia opiekuńcze nie są dodatkami do zasiłku rodzinnego – to są odrębne świadczenia.

Prawo do zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego ustala się na okres ważności orzeczenia o niepełnosprawności.

I. Zasiłek pielęgnacyjny

Zasiłek pielęgnacyjny przyznaje się w celu częściowego pokrycia wydatków wynikających z konieczności zapewnienia osobie niepełnosprawnej opieki i pomocy innej osoby w związku z niezdolnością do samodzielnej egzystencji.

Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje:

• niepełnosprawnemu dziecku;
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia, jeżeli legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności;
• osobie, która ukończyła 75 lat;
• osobie niepełnosprawnej w wieku powyżej 16 roku życia legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym stopniu niepełnosprawności, jeżeli niepełnosprawność powstała w wieku do ukończenia 21 roku życia.
• Zasiłek pielęgnacyjny przysługuje w wysokości 215,84 zł miesięcznie.

Zasiłek pielęgnacyjny nie przysługuje:

• osobie umieszczonej w instytucji zapewniającej całodobowe utrzymanie;
• osobie uprawnionej do dodatku pielęgnacyjnego.

Postępowanie w sprawie o przyznanie zasiłku pielęgnacyjnego wszczyna się na podstawie wniosku o ustalenie prawa do zasiłku pielęgnacyjnego.

II. Świadczenie pielęgnacyjne

Na podstawie nowych przepisów świadczenie pielęgnacyjne z tytułu rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej przysługuje tylko w sytuacji, kiedy niepełnosprawność osoby wymagającej opieki powstała przed ukończeniem 18 roku życia lub przed ukończeniem 25 roku życia, ale podczas nauki w szkole lub szkole wyższej.
Fakt nauki w szkole lub szkole wyższej przez osobę wymagającą opieki będzie można potwierdzić stosownym oświadczeniem wnioskodawcy.

Kto może złożyć wniosek?

• Matka lub ojciec
• Opiekun faktyczny dziecka
• Rodzina zastępcza spokrewniona
• Pełnoletnie dziecko na rodzica
• Osoby spokrewnione w drugim stopniu (dziadkowie, wnuki, rodzeństwo) ale tylko jeżeli zostały spełnione łącznie trzy warunki:
  
  1. rodzice osoby niepełnosprawnej (oboje) nie żyją, są małoletni, są pozbawieni praw rodzicielskich lub mają orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności,
  2. poza rodzicami nie ma innych osób spokrewnionych w pierwszym stopniu (czyli dzieci), są małoletnie lub mają orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności,
  3. nie ma ustanowionego opiekuna faktycznego i rodziny zastępczej spokrewnionej lub są, ale mają orzeczony znaczny stopień niepełnosprawności.

Powyższe osoby mogą złożyć wniosek pod warunkiem niepodejmowania lub rezygnacji z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu sprawowania opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji. Świadczenie pielęgnacyjne od 1 stycznia 2022 roku wynosi 2119 zł miesięcznie.

Świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli:

1. Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego.
2. Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekunów.
3. Osoba sprawująca opiekę sama legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
4. Osoba wymagająca opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że współmałżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
5. Osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
6. Na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury.
7. Na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego , świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekunów.
8. Na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Za osoby korzystające z tej formy świadczenia opłacana będzie składka emerytalno-rentowa.
Postępowanie w sprawie o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego wszczyna się na podstawie wniosku o ustalenie prawa do świadczenia pielęgnacyjnego.

Świadczenie pielęgnacyjne – przebieg pracy zawodowej:

W przypadku ubiegania się wnioskodawcy o zgłoszenie do ubezpieczenia emerytalno-rentowego należy dostarczyć dokumenty, potwierdzające okresy składkowe (dokumenty te należy dostarczyć tylko do pierwszego wniosku);
Wnioskodawca może jednocześnie ubiegać się o objęcie ubezpieczeniem zdrowotnym siebie oraz członków swojej rodziny, jeśli nie podlegają oni ubezpieczeniu zdrowotnemu z innego tytułu.

III. Specjalny zasiłek opiekuńczy

Specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, jeżeli uprawniona osoba (niżej wskazana) sprawująca opiekę rezygnuje lub nie podejmuje zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w celu jej sprawowania.
Do kręgu osób uprawnionych, zgodnie z przepisami ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, zalicza się osoby na których ciąży obowiązek alimentacyjny czyli spokrewnionych w 1 i 2 stopniu (dzieci – rodzice, wnuki – dziadkowie, rodzeństwo) a także zalicza się współmałżonków jeżeli rezygnują z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad osobą legitymującą się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności albo orzeczeniem o niepełnosprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Kwota świadczenia to 620 zł miesięcznie.

Kryterium dochodowe uprawniające do specjalnego zasiłku opiekuńczego to 764 zł. Od 1 listopada 2022 prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego jest ustalane na podstawie dochodu z 2021 roku. W celu ustalenia dochodu liczy się łączny dochód dwóch rodzin: rodziny osoby sprawującej opiekę i rodziny osoby wymagającej opieki.

Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, jeżeli:

1. Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego, świadczenia przedemerytalnego lub rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego. Osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna.
2. Osoba sprawująca opiekę sama legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
3. Osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu.
4. Na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury.
5. Członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna , o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów.
6. Na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego świadczenia opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna , o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 roku o ustaleniu i wypłacie zasiłku dla opiekunów.
7. Na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Specjalny zasiłek opiekuńczy przyznawany jest na okres ważności orzeczenia ale nie dłużej niż do końca okresu zasiłkowego. Każdorazowo przy ustalaniu prawa do tego świadczenia obowiązkowe jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, który będzie aktualizowany po sześciu miesiącach (lub każdorazowo w przypadku wystąpienia wątpliwości co do spełniania warunków do przyznania świadczenia).